Met 6 procent biologisch areaal lijkt Tsjechië voorop te lopen in Europa. Maar het leeuwendeel is grasland.
Vorig jaar groeide het biologisch areaal met maar liefst 8 procent naar ruim 250 duizend hectare. Maar de Tsjechen weten goed waar ze hun offers brengen. Het zijn vooral graslanden en kleine weides in de bergen die ineens worden bestempeld als 'biologisch'. Daarvoor hoeft nauwelijks extra werk te worden verricht.
Het gaat om maar liefst 90 procent van het biologische areaal. Het werkelijke areaal komt dus uit op zo'n 0,6 procent. In Nederland is het aandeel de laatste twee jaar blijven steken op 2,2 procent. Daarvan is de helft grasland.
Een nieuw actieplan moet de biologische land- en tuinbouw een impuls geven. De Tsjechische regering wil de productie stimuleren om het Europese doel van 10 procent areaal in 2010 te halen.

Bron: OOGST
 

Stichting De Noordzee beoordeelt duurzaamheid van vis en schelpdieren

De mossel scoort goed op de meetlat van duurzaamheid. Dat meldt de Stichting De Noordzee als reactie op de vandaag gestarte mosselpromotieweek door het Visbureau. De milieuorganisatie beoordeelt jaarlijks van bijna 90 vissen en schelpdieren hoe de soort er voor staat en de effecten op het milieu. De mossel blijkt op deze aspecten goed tot vrij goed te scoren en is een prima keuze voor de consument!
Stichting De Noordzee stimuleert de consumptie van vis en schelpdieren mits deze zonder al te veel schade aan de natuur gevangen of gekweekt zijn. Ook stimuleert zij de consumptie van alternatieven voor vissoorten die overbevist zijn. Door te kiezen voor vis die 'groen' scoort, kunnen consumenten een bijdrage leveren aan gezonde zeeën en oceanen en aan duurzame visserij. De scores van 'goede vis' zijn beschikbaar via www.goedevis.nl en in het boek 'De Goede Visgids. Vis eten met goed geweten'. Op www.goedevis.nl is ook een mini-vislijst te downloaden voor in de portemonnee.
Stichting De Noordzee wil de markt voor duurzame vis verder ontwikkelen. De Noordzee informeert consumenten zodat deze bewust(er) gaan kiezen voor duurzame vis. Consument, kies dus voor de mossel. Ook de Zeeuwse oester scoort overigens groen.

 

Er is dit jaar veel aandacht vanuit consumentenorganisaties voor milieu- en mensvriendelijk geproduceerde kleding. Bewuste consumenten eisen naast biologische voeding nu ook luid en duidelijk een aanbod van verantwoorde en modieuze kleding. Kledingmerken als Kuyichi en Patagonia gaven hieraan al enige tijd gehoor. Maar nu gaat ook Hennes & Mauritz dit jaar nog een proef doen met het aanbieden van kleding van biologische katoen.
In Zwitserland bewijst Coop, als één van de twee grootste supermarkt-concerns in het land, al enige tijd de haalbaarheid van biologische kleding. Eenderde van haar totale omzet in kleding en textiel komt van biologische kledingsartikelen, terwijl voor babykleding uitsluitend nog biologische artikelen verkrijgbaar zijn.
De gangbare teelt van katoen is zeer milieuonvriendelijk. Ze verbruikt maar liefst 20% van de wereldwijd gebruikte pesticiden. Ook de verdere verwerking van de stoffen is veelal sterk milieuvervuilend en de productie omstandigheden in kledingfabrieken zijn slecht, zoniet
mensonterend.
(Bron: Publiciteitscentrum Biologische Landbouw, 14 april 2004)

Instemming met Europees actieplan voor biologische landbouw

18 oktober 2004

De ministers van landbouw van de EU-lidstaten hebben vandaag unaniem ingestemd met het 'Europees actieplan voor biologisch voedsel en biologische landbouw'. Het plan was opgesteld door de Europese Commissie. De landbouwministers zijn in Luxemburg bijeen voor de Landbouw- en Visserijraad onder voorzitterschap van minister Veerman van LNV. Het actieplan bevat 21 punten, gericht op ontwikkeling van de biologische markt door voorlichting, een doeltreffender overheidsbeleid voor de biologische landbouw en het verbeteren van normen en controle.

De lidstaten beschouwen het Europees actieplan als een belangrijke stap voorwaarts. Er is steun voor alle actiepunten, maar als belangrijkste worden genoemd:

• het verbeteren van de verzameling en analyse van statistische gegevens over de biologische sector;
• het optimaliseren van de integratie van biologische landbouw in de programma's voor plattelandsontwikkeling;
• het versterken van onderzoek op het gebied van biologische landbouw;
• het definiëren van de basisprincipes van de biologische landbouw;
• het vervolledigen en verder harmoniseren van de normen voor de biologische landbouw;
• het verduidelijken van ggo-gerelateerde zaken;
• het aanpassen van controle-regels en het verbeteren van de samenwerking tussen controle-instanties;
• het implementeren van maatregelen om de handel te faciliteren, waaronder het verbeteren van de mogelijkheden voor handel in biologische producten met derde landen op basis van gelijkwaardigheid, met name door de markttoegang voor ontwikkelingslanden te faciliteren.
• het verhogen van het consumentenbewustzijn door voorlichtings- en afzetbevorderingscampagnes, waaronder ook het gebruik van het EU-logo;

De ministers vroegen aan de Europese Commissie vaart te zetten achter de uitvoering van het plan. Minister Veerman gaf aan dat het Europese plan goed aansluit op zijn eigen stimuleringsbeleid voor de biologische landbouw. Afgelopen vrijdag zond hij de Nota Biologische Landbouw 2005-2007 naar de Tweede Kamer.
 

Van Geel:
50% duurzaam inkopen in 2010

"In 2010 moet de overheid minstens de helft van de aanbestedingen groen inkopen". Deze oproep deed staatssecretaris Van Geel (milieu) voor een netwerkdag over duurzaam inkopen op 13 oktober in Utrecht. Momenteel wordt in Nederland door alle overheden samen voor maar 20% duurzaam ingekocht. Dat is volgens Van Geel veel te weinig en dat zou volgens hem de komende jaren minstens moeten verdubbelen.
De overheid kan als groot-inkoper een enorme bijdrage leveren. "Jaarlijks wordt er door de overheden in de Europese Unie 1500 miljard euro uitgegeven aan inkopen en aanbestedingen. Nederland neemt daarvoor 30 miljard euro voor zijn rekening. Als al deze overheden zouden overgaan op groene stroom, dan zou dit een besparing van 60 miljoen ton CO2 opleveren", aldus de staatssecretaris.
Door het inkopen van groene producten, zoals energiezuinige computers, kringlooppapier en duurzaam geproduceerd hout, kan bovendien een geweldige impuls worden gegeven aan eco-efficiente innovaties.
Morgen staan duurzaam inkopen en eco-efficiente innovaties centraal op de milieuraad in Luxemburg. Onder leiding van Staatssecretaris Van Geel worden er op deze milieuraad conclusies aangenomen over eco-efficiente innovaties. Volgens de Europese milieuministers zijn eco-efficiente innovaties, die grondstoffen en energie besparen, goed voor het milieu en de economie. Daarmee kunnen zij ook een belangrijke bijdrage leveren aan de Lissabondoelen om van de Europese Unie in 2010 de meest concurrente en dynamische economie te maken. De Europese milieuministers willen de eco-efficiente innovaties stimuleren door onder meer een groen inkoopbeleid.
Van Geel vindt het belangrijk dat de overheid het goede voorbeeld geeft. Binnenkort ontvangen collega-bestuurders van gemeenten, waterschappen en provincies een brief met een oproep voor meer duurzaam inkopen en besteden. Verder stuurt hij in november een brief aan de Tweede Kamer waarin staat wat er door de Rijksoverheid wordt gedaan aan duurzaam inkopen.
 

Biologische landbouw presteert beter bij klimaatverandering

In een wereld met een veranderd klimaat is de voedselvoorziening een kwetsbaar punt. Wat is de invloed van langdurige droogte of hevige neerslag op de landbouw? Uit recente onderzoeken blijkt dat biologische landbouw in dergelijke omstandigheden beter presteert. De bodemkwaliteit is hierbij de grootste troef, concludeert Biologica.
Hoewel er nog steeds wetenschappers zijn die beweren dat het wel meevalt met de klimaatverandering, liggen de harde feiten wereldwijd op tafel. Meetgegevens uit het ijs van Antarctica tonen aan dat het CO2-gehalte in de atmosfeer in de afgelopen 400.000 jaar nog nooit zo hoog geweest is als nu, en bovendien nog nooit zo snel gestegen is. Wereldwijd hebben boeren te maken met weersomstandigheden die onberekenbaar zijn geworden. Niet alleen in derdewereldlanden, maar ook in Nederland zijn de effecten te zien. Voor de landbouw is vooral van belang dat er meer (erg) natte en (erg) droge periodes komen. De variabiliteit van het weer wordt groter. Dat biologische landbouw in dergelijke omstandigheden veel beter presteert, is dit jaar aangetoond in onderzoek van het Rodale Instituut uit Pennsylvania (VS), de Universiteit van Navarra (Spanje) en Bundesforschungs-anstalt für Landwirtschaft in Braunschweig (Duitsland).
De crux is telkens weer de kwaliteit van de bodem, concludeert Biologica uit deze drie onderzoeken. Biologische bodems bevatten veel meer leven. Dit komt doordat er natuurlijke bemesting wordt gebruikt of groenbemesting. De ondergeploegde mest of plantenresten worden geleidelijk afgebroken door microscopisch leven. Al die activiteit zorgt voor een betere structuur, waardoor onder andere de plantenwortels en daardoor ook het regenwater dieper kunnen doordringen. Bij droogte wordt het schaarse water beter benut en bij overstromingen wordt er meer water opgeslagen en is er minder erosie. Kijkend naar de huidige klimaatomstandigheden in derdewereldlanden is dit een belangrijk argument voor de toepassing van biologische landbouw. De gevolgen van erosie en droogte in derdewereldlanden zijn vaak dramatisch, ook zonder verder klimaatsveranderingen.
Afgezien van de gevolgen voor gezondheid, dierenwelzijn, biodiversiteit, natuur en landschap, blijken er weer nieuwe argumenten te zijn die pleiten voor biologische landbouw: de waterhuishouding van de grond wordt een stuk beter en erosie krijgt minder kans. Deze voordelen vloeien voort uit de achterliggende gedachten van biologische landbouw. Zij kijkt niet alleen naar onderdeeltjes, maar naar het hele natuurlijke systeem dat de landbouw omgeeft. De voordelen blijken keer op keer opnieuw.
Biologica heeft de resultaten van de onderzoeken samengevat en gepubliceerd in het blad Smaakmakend, dat sinds deze week o.a. via de natuurvoedingswinkels verspreid wordt. Het artikel staat ook integraal op www.smaakmakend.nl  onder ‘actuele zaken’.

Biologica

GroenLinks wil EKO-producten
goedkoper maken

14 mei 2004

GroenLinks vindt dat de overheid het prijsverschil tussen EKO en gangbaar moet verkleinen. GroenLinks wil een 'EKO-tax' op vlees invoeren. Met de opbrengst maken we ecologische producten goedkoper, net als groente en fruit. Zo stimuleren we lekker, eerlijk, gezond en verantwoord eten.
Marijke Vos stelde dit voor op het eerste Landbouwcongres van GroenLinks dat zaterdag 15 mei in Zeist plaatsvond. De prijzen van EKO- en gewoon voedsel liggen te ver uiteen. Daardoor stagneert de verkoop van dier- en milieuvriendelijk voedsel. Verantwoorde consumenten worden gestraft in de portemonnee. De kiloknaller en de gifpieper zijn gewoonweg veel goedkoper dan een scharrelkip en een bio-bintje. Door de prijzen bij elkaar te brengen (vlees en zuivel) of zelfs gelijk te trekken (groente en fruit) wil GroenLinks de EKO-markt een enorme impuls geven.

In verschillende delen van Nederland zijn al experimenten gaande waarbij kopers van EKO elektronisch geld kunnen sparen. GroenLinks vindt dit systeem van 'EKO-miles' rijp voor landelijke invoering. Voor vlees, zuivel en andere biologische producten kan 30% van het aankoopbedrag worden teruggekregen via het spaarsysteem. Voor groente en fruit wil GroenLinks het prijsverschil helemaal opheffen. Hierdoor zullen de prijzen voor EKO-groente en fruit én het 'gewone' groente en fruit dalen. Dit is goed voor de omzet, de koopkracht en de volksgezondheid. Ook kan voorkomen worden dat biologische boeren weer moeten terugschakelen naar gangbaar, zoals nu bij varkensboeren gebeurt. Al met al een enorme winst voor dier, milieu en consument.

De EKO-subsidie wordt bekostigd door een 'EKO-tax' op vlees in te voeren.
Vlees zit al jaren in het lage BTW-tarief (6%). Door dit naar 19% te tillen, ontvangt de staat jaarlijks circa 600 miljoen euro aan extra inkomsten. Dit geld kan worden ingezet om EKO goedkoper te maken. Daarmee worden EKO-producten ook betaalbaar voor de kleine beurs. Dit systeem levert een belangrijke bijdrage aan een dier- en milieuvriendelijke landbouw én aan gezond en lekker eten.
 

Biologisch biedt gezonde zekerheid

Consumenten die prijs stellen op een flinke portie gezonde zekerheid kiezen voor biologische producten! Met name ouders van kleine kinderen zijn bezorgd over de veiligheid van gangbaar voedsel en kiezen voor biologische zekerheid. Dit geldt in versterkte mate voor baby's. Het is dan ook niet vreemd dat al 15% van het totale aanbod aan babyvoeding biologisch is.

Biologische boeren en verwerkers kiezen voor een zo natuurlijk mogelijke productie. Dit betekent dat er geen resten chemische bestrijdingsmiddelen op groenten en fruit kunnen achterblijven. Natuurlijk betekent dit ook dat vee niet preventief wordt behandeld met antibiotica. Resten hiervan zullen dan ook niet in biologisch vlees te vinden zijn. De gangbare productie kan deze zekerheden niet bieden omdat er geen afspraken over zijn gemaakt. Dit in tegenstelling tot de biologische normen die zijn vastgelegd in EU-wetgeving.

BIO 'VERDACHT' VAN GEZONDHEID
Behalve zekerheid over de afwezigheid van bepaalde schadelijke stoffen worden bio producten veelvuldig 'verdacht' van gezonde eigenschappen. In vele onderzoeken is namelijk al aangetoond dat nitraatgehaltes in biologische groentes over het algemeen lager zijn. Ook is aangetoond dat gehaltes aan gunstige stoffen als glucorafanin, salicylzuur en flavonoiden in biologische groenten wel vijf tot zes keer zo hoog kunnen zijn als in gangbare groenten.

(Bron: Publiciteitscentrum Biologische Landbouw, 7 mei 2004)
 

Campagne 'Nederland gaat biologisch' van start

14 april 2004

Met het aansnijden van een reusachtige biologische taart ging woensdag op het Damrak in Amsterdam de campagne 'Nederland gaat biologisch' van start. Met de actie hopen dertig verschillende maatschappelijke organisaties de verkoop van biologische producten te stimuleren.

Stichting Natuur en Milieu beet het spits af in de campagne met het uitdelen van biologische taart aan toevallige passanten op het Damrak. Directeur A. van den Biggelaar legde uit waarom de organisaties de campagne nu voeren. ?In 2001 hebben verschillende instanties uitgesproken dat de Nederlanders in 2004 voor 5 procent biologische producten zouden consumeren. De realiteit is dat we pas op 1,6 procent zitten."

Van den Biggelaar hoopt met deze campagne de eko-consumptie op te schroeven en hij staat niet alleen. Organisaties als Natuurmonumenten, Wakker Dier, Dierenbescherming en zo nog dertig anderen roepen de aankomende weken hun achterban op meer biologische producten
te kopen. Wanneer drie miljoen leden voor 2 euro 50 extra per week biologisch kopen, verdubbelt de biologische landbouw, aldus Natuur en Milieu.
(Bron: ANP)

 

Omzet in biologische producten stijgt tot ruim 395 miljoen euro

De markt voor biologische producten is in 2003 met 5% gegroeid. Ondanks de economische recessie en de prijzenslag, heeft de biologische sector zich in 2003 goed staande gehouden. AGF blijft met 3,7% marktaandeel de belangrijkste biologische productgroep. Biologisch vlees was in 2003 met 45% verkoopstijging de grootste groeier. Nederland blijft met dit resultaat echter achter bij de internationale groei van biologische producten van 10%.

Deze cijfers en trends komen uit het EKO-Monitor Jaarrapport 2003, dat Biologica op dinsdag 6 april tijdens het EKO-Congres ‘Biologisch, een markt zonder grenzen!?’ naar buiten brengt. Op hetzelfde congres geeft Minister Veerman van LNV via een videoboodschap aan dat 'de politieke inzet gericht blijft op 10% biologisch areaal en 10% omzet in biologische producten in 2010. Dat zal een hele hijs worden zoals je ook ziet in Duitsland, maar we kunnen het wel benaderen’. Veerman doet deze uitspraken over de ontwikkeling van de sector op video ter ere van het afscheid van Ria Beckers als voorzitter van Biologica. Minister Veerman vindt dat de biologische landbouw een vaste plaats in het denken over een toekomstige landbouw voor Nederland heeft veroverd en dat dat voor een groot deel te danken is aan Ria Beckers, die dit politiek en maatschappelijk onvermoeibaar heeft aangekaart in haar rol als voorzitter van Biologica.

Natuurvoedingskanaal grootste omzetstijging

De omzet in biologische producten bedroeg het afgelopen jaar € 395 miljoen euro. Dit totaalbedrag omvat supermarkten (€ 182,2 miljoen), natuurvoedingskanaal (€ 160 miljoen) en overige kanalen (€ 52,5 miljoen). Ten opzichte van 2002 kan een groei van ruim 5% vastgesteld worden; in 2002 bedroeg de groei circa 9%. In vergelijking met 2002 valt op dat de bestedingen aan biologische voeding in het natuurvoedingskanaal in 2003 sterker gestegen zijn (10%) dan in het supermarktkanaal (1,4%). De belangrijkste verklaringen hiervoor zijn schaalvergroting, professionalisering van de winkels en nieuwe klanten via de actie ‘Adopteer een Kip’ van Biologica.

Flevoland koploper

In 2003 waren er 1.434 gecertificeerde biologische land- en tuinbouwbedrijven, dat is 16% meer dan in 2002. Het lijkt er op dat deze groei nu even voorbij is, omdat er zich veel minder bedrijven hebben aangemeld voor omschakeling. Net als het gangbare landbouwoppervlak in Nederland, neemt ook het totale areaal biologisch iets af (-1%). Flevoland is de provincie met de meeste biologische landbouw (7.785 hectare) en Zeeland met de minste (868 hectare).

Perspectief voor 2004

Voor 2004 wordt een aanmerkelijk grotere groei verwacht. Volgens Biologica is het met name gunstig dat de maatschappelijke organisaties hun leden vaker gaan oproepen biologisch te kopen en dat de campagne van de Task Force Marktontwikkeling Biologische Landbouw sterker op de winkelvloer is gericht. Veel meer supermarkten hebben nu een groter aanbod van biologische producten dan een jaar geleden, en er staan plannen voor verdere uitbreiding op stapel. De Task Force verwacht, als onvoorziene verrassingen uitblijven, in de sectoren AGF (nu 3,7%) en vlees (nu 2%) de 5% groei doelstelling in 2005 te kunnen halen, en met zuivel (nu 2,6%) er dichtbij te komen. Voor brood (nu 1,8%) en kruidenierswaren (nu 0,9%) is een extra impuls nodig om de markt in beweging te krijgen.

‘Adopteer een Kip’ geeft impuls aan
verkoop van biologische producten
Afzet van biologische eieren in speciaalzaken
 met 23% gegroeid

De actie Adopteer een Kip, die in september 2003 van start is gegaan, kan opnieuw victorie kraaien. Er zijn inmiddels al bijna 20.000 kippen geadopteerd en dankzij de actie hebben de natuurvoedingswinkels 23% meer biologische eieren verkocht.

De actie Adopteer een Kip van Biologica heeft een mooie impuls gegeven aan de afzet van biologische eieren. De natuurvoedingsspeciaalzaken hebben afgelopen november en december 20% meer biologische eieren verkocht dan in dezelfde maanden van 2002. In januari lag de eierverkoop zelfs 23% hoger. Daarnaast geeft 70% van de deelnemende winkeliers aan dat ze nieuwe klanten hebben gekregen door de actie. De actie stimuleert zo niet alleen de vraag naar biologische eieren, maar ook naar andere biologische producten.

Meer kippen in de wei
De actie heeft een afzetgarantie van 20.000 doosjes biologische eieren per maand gecreëerd. Naast de afzetgarantie hebben de biologische kippenhouders ook een vaste prijsgarantie. Om in de toegenomen vraag naar biologische eieren te kunnen voorzien, heeft De Grote Kamp, het eierpakstation dat aan de natuurvoedingswinkels levert, nieuwe leveranciers van biologische eieren kunnen opnemen. De kippen worden onder de best mogelijke omstandigheden gehouden. Met behoud van snavel en veren, in de aanwezigheid van hanen, met biologische voer dat bij ze past, en met een vrije uitloop naar het weiland en legnesten met stro.

Meer info over de actie: www.adopteereenkip.nl
 

Biologische varkenshouders hoeven niet gedwongen te stoppen
Reguleren van het aanbod biologische vleesvarkens is rond

De regulering van de biologische varkenshouderij is rond: 35 biologische varkensboeren zullen met hun bedrijf stoppen of terugschakelen naar de gangbare bedrijfsvoering. De bedrijven hebben zich vrijwillig aangemeld en ontvangen een uitkoopsom. De vergoeding wordt betaald door de supermarkten, De Groene Weg en door de overblijvende 57 varkensboeren zelf via een reguleringsfonds.
De regulering is een pijnlijke hobbel in de ontwikkeling van de biologische varkenshouderij en werpt een schaduw over de goede groeicijfers. De afzet van de biologische vleessector groeit namelijk nog steeds met tientallen procenten per jaar. Individuele winkels – waaronder enkele filialen van Albert Heijn en Plus – halen zelfs al een omzet van 10%. De regulering is echter nodig om het productieoverschot van biologisch varkensvlees weg te werken. Dit productieoverschot is ontstaan doordat de economische recessie de marktsituatie heeft veranderd. De prognoses voor de markt – op basis waarvan er afgelopen jaar veel gangbare varkenshouders zijn omgeschakeld naar biologisch – waren gemaakt in 2001 in tijden van hoogconjunctuur en vlak na de BSE- en MKZ–crisis.

De 35 biologische varkenshouders die zich laten uitkopen, zijn grotendeels de relatief kleinere bedrijven. Ze hebben zich vrijwillig aangemeld. Om te voorkomen dat er ook bedrijven gedwongen moeten stoppen, heeft De Groene Weg de markt voor 2004 ingeschat en besloten om de productie niet verder af te bouwen maar in stand te houden via een aanpassing van de uitbetaalprijs naar de boeren. Als de varkens niet biologisch vermarkt kunnen worden, ontvangen de boeren een reguliere uitbetaalprijs in plaats van een biologische opbrengstprijs. Hiermee wordt er ruimte gelaten voor een verdere groei van de markt. Om de marktontwikkeling te stimuleren, zal er de komende tijd veel energie gestoken worden in promotie. De Groene Weg verwacht met name afzetgroei van het biologisch vlees en vleeswaren onder het nieuwe merk Bio+ dat samen met Dumeco Retail en Encebe Vleeswaren op de markt wordt gebracht.

Biologica en de Vakgroep Biologische Landbouw LTO/Biologica betreuren het zeer dat de biologische varkenshouderij zo’n grote stap terug heeft moeten zetten. De volgende stap moet weer vooruit. Daarom zullen de partijen zich intensief richten op het verder uitbouwen van de afzetmarkt in 2004 in samenwerking met de Task Force Marktontwikkeling Biologische Landbouw. De supermarktorganisaties zoals Laurus en Schuitema hebben toegezegd om concreet actie te ondernemen en te investeren in de afzet van biologisch vlees. Ook Albert Heijn en Plus blijven zich actief inzetten onder andere door reclamespotjes op tv. De maatschappelijke organisaties waaronder Stichting Natuur en Milieu en de Dierenbescherming hebben toegezegd hun leden aan te spreken om ook via de boodschappentas steun te geven aan de biologische varkenshouderij.

Biologica was samen met Stichting Natuur en Milieu initiatiefnemer van het opschalingproject biologisch varkensvlees waarbij uiteindelijk het convenant biologische varkenshouderij is gesloten met supermarkten, slachterijen en maatschappelijke organisaties. Biologisch varkensvlees is hoe dan ook niet meer weg te denken uit de schappen. Ondanks de uiterst vervelende situatie voor een aantal individuele bedrijven, zijn de stappen die nu worden genomen voor zowel de regulering als de promotie toch een goed voorbeeld van hoe partijen bij tegenslagen een collectieve verantwoordelijkheid nemen voor de ontwikkeling van duurzame vleesproductie.

 

In veel bioproducten zit genetisch gewijzigde soja

10-02-2004
Bioproducten zijn in belangrijke mate 'besmet' met genetisch gewijzigde soja. Dat valt op te maken uit de resultaten van een Brits onderzoek. Veertig procent van de onderzochte bioproducten bleek genetisch gewijzigde soja te bevatten. Het onderzoek is Brits, maar de grote sojaproducenten zijn vergelijkbaar, zodat de conclusie in grote lijnen ook voor België opgaat. De biowereld zit met de handen in het haar. De sector staat immers zo goed als machteloos tegen de 'besmetting' die alles te maken heeft met de wereldwijde opmars van ggo's (genetisch gemanipuleerde organismen).

Wie bioproducten koopt, gaat ervan uit dat die geen ggo's bevatten. Ggo's vloeken met de basisfilosofie van bio en worden op basis van het lastenboek geweerd uit de producten die een biolabel krijgen. Een onderzoek uitgevoerd aan de University of Glamorgan in Wales leert dat er, ondanks de strenge controles, toch vaak genetisch gewijzigde soja in het eindproduct sluipt. De onderzoekers controleerden 25 stalen en ontdekten dat tien ervan genetisch gewijzigd soja bevatten.

De gewijzigde soja komt vooral uit Argentinië en de Verenigde Staten. In die landen is nagenoeg de volledige sojateelt genetisch gewijzigd. De 'besmetting' met ggo's gebeurt onder meer tijdens transporten, maar ook rechtstreeks in de natuur, via kruiscontaminatie tussen het origineel product en de genetisch gewijzigde variant.

Soja is niet alleen het meest geteelde ggo ter wereld, de afgeleide producten zijn ook bijzonder populair in biowinkels. De impact van het onderzoek kan dan ook moeilijk overschat worden. "Het probleem bestaat en het wordt wellicht alleen maar groter", zegt Hilde Van Duffel, algemeen coördinator van Blik, een van de twee erkende Belgische controleorganisaties voor de biologische productie. "We doen zelf analyses en we kennen het probleem. Het is niet vanzelfsprekend om ggo's te weren en hoe groter het aandeel van de ggo's op wereldniveau wordt, hoe moeilijker het is. Wellicht gebeurt de invoer vooral via veevoeders: daar mogen niet-biologische producten op basis van soja gebruikt worden."

De mondiale doorbraak van ggo's zet de biosector het mes op de keel. In de Europese Commissie lekte onlangs nog een rapport uit waarin gesteld wordt dat biologische landbouw en een uitgebreide ggo-teelt niet samen kunnen bestaan. Een stelling die wordt geïllustreerd in Canada, waar genetisch gemanipuleerd koolzaad het biologisch telen van koolzaad totaal onmogelijk heeft gemaakt.

Als de ggo-opmars voortgaat, staat de biosector op korte termijn voor de keuze: ofwel de lastenboeken aanpassen en een minimum aan ggo's toelaten ofwel een blijvende keuze voor de nultolerantie met volledig gescheiden circuits van boer tot bord. Die laatste keuze veronderstelt echter forse investeringen.

Tom Cochez
(Bron: De Morgen)


Geert Gommers (Velt):
'Ggo-lobby zet biosector het mes op de keel'

Een recent onderzoek leert dat een aanzienlijk deel van de bioproducten genetisch gewijzigde soja bevat (pagina 1). De sector zelf kan weinig doen aan het probleem dat nauw samen hangt met de wereldwijde opmars van genetisch gemanipuleerde organismen (ggo's). "De komende maanden zal het probleem zeer acuut worden", zegt Geert Gommers van de Vereniging voor Ecologische Leef- en Teeltwijze (Velt).

Hoe ernstig is het probleem van de genetisch gewijzigde soja in bioproducten?
Geert Gommers: "Het is een heel moeilijke kwestie. Het standpunt van de biosector is heel duidelijk: er mogen geen ggo's in bioproducten zitten. Het grote probleem is dat dat niet elk lot dat als ggo-vrije soja ingevoerd wordt, volledig onderzocht kan worden op de aanwezigheid van genetisch gewijzigde soja. Zoiets zou de prijs van bioproducten omhoog jagen. De consument zou dan betalen voor een probleem dat extern, door de ggo-teelt gecreëerd wordt. Dat zou bijzonder onrechtvaardig zijn."

Kunnen de ggo-telers niet verantwoordelijk gesteld worden voor de schade die ze aanrichten?
"De Europese Commissie heeft het heikele thema van de aansprakelijkheid en het samenbestaan van ggo-teelt en biologische landbouw doorgeschoven naar de lidstaten. Het zou logisch zijn dat wie aan de basis ligt van de besmetting ook voor de schade opdraait, maar de ggo-sector is om evidente reden niet bereid om mee te werken aan een oplossing. De ggo-lobby zet de biosector het mes op de keel."

De biosector gebruikt geen pesticiden. Ook daar kan sprake zijn van insluip vanuit de reguliere landbouw. Is het probleem van de ggo's vergelijkbaar?
"Niet helemaal. De contaminatie met pesticiden schommelt rond de 2 procent. De loten die residu's van pesticiden bevatten, worden gewoon gedeklasseerd. Het onderzoek naar de aanwezigheid van ggo's in bioproducten spreekt echter over 40 procent. Het probleem is dus veel groter en het vernietigen van de loten zou onbetaalbaar worden, tenzij diegene die verantwoordelijk is voor de besmetting ervoor opdraait. De biosector zelf kan moeilijk op eigen kracht voor de contaminatie van buitenaf opdraaien. Het principe 'de vervuiler betaalt' zou ook hier moeten gelden."

Dreigt de biosector nu op korte termijn volledig van de kaart geveegd te worden?
"Het probleem is alleszins zeer acuut geworden. Er wordt momenteel heel hard naar een oplossing gezocht. Wellicht ligt die oplossing in het uitbouwen van volledig gescheiden circuits voor biologische voeding. Het transport en de verwerking van biologisch geteelde gewassen zou volledig losgekoppeld moeten worden van andere gewassen. Maar zelfs dan dreigt nog steeds het probleem van de besmetting in de natuur via insecten, vogels of pollen die reguliere soorten kruisen met genetisch gewijzigde varianten." (ToC)

(Bron: Uitgeverij De Morgen n.v., 10 februari 2004)
 

De Groenen vraagt om opheldering over de prijzen van biologisch varkensvlees

9-02-2004
In 2002 kregen varkenshouders vier miljoen euro subsidie van het ministerie LNV voor de omschakeling naar biologische bedrijfsvoering. Tot grote verbazing volgde binnen twee jaar al een sanering. In december 2003 zijn al dertig varkenshouders gestopt. Er zouden er nog vijftien moeten volgen. Een buitengewoon trieste ontwikkeling, niet alleen voor de getroffen varkenshouders, maar ook voor de toekomst van de biologische landbouw in het algemeen.

Voor de huidige sanering is een saneringsfonds beschikbaar van 3.75 miljoen euro. Samen met de verleende subsidie lijkt dit op kapitaalvernietiging, terwijl niet is aangetoond dat deze sanering nodig is! Als reden wordt opgegeven dat de supermarkten de afzet van biologisch varkensvlees verkeerd hebben ingeschat. Of anders gezegd: de consument zou niet bereid zijn om iets meer te betalen voor vlees afkomstig van dieren uit 'diervriendelijke' stallen (zoals minister Veerman vorig jaar september verkondigde).

Politieke partij De Groenen plaatst grote vraagtekens bij deze redenering. Immers, er zijn voldoende onderzoeken geweest waaruit blijkt dat de consument producten wil die geproduceerd zijn met respect voor mens, dier en milieu. Maar uiteraard laat de consument zich niet dwingen om een dief van zijn eigen portemonnee te zijn. Helaas heeft het daar in de praktijk alle schijn van: terwijl de biologische varkenshouder ongeveer anderhalve euro extra ontvangt per kilo geslacht gewicht (ten opzichte van de gangbare varkenshouderij), moet de consument bij de supermarkten en de slagerijen van De Groene Weg maar liefst tussen de vier en zes euro per kilo extra betalen.

De biologische varkenshouders staan opnieuw onder druk doordat slachterij De Groene Weg een dochteronderneming van Dumeco aan biologische varkenshouders enkele dubbeltjes per kilogram minder wil gaan betalen. Op deze manier wordt de biologische varkenshouderij langzaam aan de nek omgedraaid. De politieke partij De Groenen hebben de directies van slachterij De Groene Weg/Dumeco en Albert Heijn hierover om opheldering gevraagd. Wij vinden dat zij eerst maar eens moeten uitleggen waarom de bewuste consument een veelvoud moet betalen van de werkelijke meerkosten van verantwoorde varkenshouderij!

(Bron: www.nieuwsgrazer.nl)

100% biologische landbouw is mogelijk in Nederland
 

Een honderd procent biologische landbouw, of dat kan in Nederland? Cees van Bruchem en Hans van Meijl, beiden verbonden aan het Landbouw Economisch Instituut (LEI), barsten niet uit in hoongelach vanwege de naïeve vraag. Integendeel, het lijkt wel of de twee landbouweconomen alles uit de kast halen om de voor hen ongebruikelijke denkoefening tot een goed einde te brengen. In de loop van het gesprek wordt de stapel rapporten en boeken op de tafel almaar hoger, de computer wordt ingeschakeld, de rekenmachine komt er aan te pas en na twee uur komen ze in perfecte samenspraak tot een conclusie.
'ja, het kan', zegt Cees van Bruchem. `Met een iets aangepast voedingspatroon kun je de Nederlandse bevolking voeden als je de huidige, gangbare landbouw vervangt door biologische productie.'
Hans van Meijl, verbaasd: `Dat had ik vooraf niet gedacht.'
De vraag kwam niet zomaar uit de lucht vallen. De discussie over de toekomst van de landbouw en de voedselvoorziening woedt volop. Onder leiding van minister Veerman voerde de veehouderijsector tot deze maand een nationaal debat over de transitie van de intensieve veehouderij naar 'duurzaam'. Vanwege varkenspest, gekkekoeienziekte en mond- en klauwzeer, vanwege Europese Nitraat- en Ammoniakrichtlijnen, vanwege toenemende concurrentie van goedkope producten uit het buitenland, vanwege het afnemen van Europese subsidies, vanwege dierenwelzijn, landschapsbehoud en milieu. En tegen de achtergrond van een andere heikele kwestie: genetische modificatie van voedsel.

Bij de tientallen instituten en bureaus die in Nederland op de een of andere manier met landbouw en voeding te maken hebben, verschijnen aan de lopende band rapporten en toekomstscenario's over de agrarische sector. Al deze plannen hebben één ding gemeen: ze gaan, begrijpelijkerwijs, uit van de bestaande landbouw, van bestaande mondiale, Europese en nationale richtlijnen en afspraken, van de huidige wereldwijde voedselstromen. Politieke en economische wetten, bezwaren en belangen staan aanpassingen toe, maar aan de uitgangspunten kan moeilijk gemorreld worden.

Een mooi moment om de zaak eens om te draaien. Om het dierenwelzijn, het cultuurlandschap, natuurbehoud en milieu als startpunt te nemen en vervolgens te kijken wat de landbouw vermag in een dergelijk model. We verplaatsen ons daarbij in de idealistisch-romantische medeburger. We willen koeien zien grazen, varkens zien wroeten en kippen zien scharrelen in de buitenlucht.
We vinden dat het afgelopen moet zijn met de nitraatvergiftiging van de bodem, het gesleep met (levende) dieren door Europa, de import van kipfilets uit Brazilië, het milieuvervuilende gevlieg met vlees, tulpenbollen en tuinbouwproducten over de wereld en de milieuverwoesting elders, in naam van onze intensieve landbouw. We vinden het vreemd dat het kleine, dichtbevolkte Nederland de derde landbouwexporteur van de wereld is.
Dus formuleren we fier onze radicale beginselen en wapenen we ons tegen deskundigen die maar al te goed weten waarom onze aannames niet kloppen of waarom iets niet kan. Die houding blijkt tegenover Cees van Bruchem en Hans van Meijl overtrokken. Zeker, ze moeten even slikken bij het horen van de kern van ons model, zijnde: In Nederland bestaat in de nabije toekomst alleen nog biologische landbouw, geproduceerd op een gelijkblijvend landbouwareaal; in de winkels mogen alleen nog biologische voedingsmiddelen liggen.
Maar de twee landbouweconomen gaan vervolgens voortvarend aan de slag, al lijkt het scenario in eerste instantie onmogelijk. Hans van Meijl: `Honderd procent biologische landbouw... De doelstelling is nu 10 procent en niemand gelooft dat we dat gaan halen.'

Er komt een studie van de inmiddels overleden landbouweconoom Theo Bakker ter tafel, uit 1985, Eten van eigen bodem. Bakker was de laatste die onderzocht of Nederland, als de veevoerstroom van over de oceaan zou stilvallen, zou kunnen voorzien in zijn eigen voedsel. Zijn antwoord luidde destijds: `Ja, het kan.'
Van Bruchern: `Je leest vaak dat we met een ecolandbouw teruggaan naar de Middeleeuwen. Dat is onzin. Ik schat dat we teruggaan naar het niveau van de jaren zeventig. Een melkkoe in de biologische veehouderij geeft nu bijna 7000 liter. Dat was het niveau dat normale bedrijven in 1980 haalden. Het is alleen de vraag of je niet vastloopt met je mineralen. Die stoppen we nu, in de vorm van kunstmest en veevoer van over de oceaan, van buitenaf in het systeem. Het is de vraag of je helemaal zonder kunt.'
Desondanks, meent Van Bruchem, is er veel meer mogelijk dan we denken. 'In de gangbare landbouw worden honderden miljoenen besteed aan onderzoek en technische ontwikkeling. Stop datzelfde geld in de ontwikkeling van de ecolandbouw en je boekt grote resultaten. Ecoboeren behelpen zich nu vaak nog met verkeerde rassen. Je kunt dus andere rassen ontwikkelen. Er is een wiedrobot in de maak, een intelligente wieder. Daarmee kan het handwiedwerk met 95 procent worden teruggebracht, een uitkomst voor biologische akkerbouwers.'

Hans van Meijl 'De gangbare tuinbouw gaat steeds meer in de richting van ecologische tuinbouw. Ze hebben in kassen bijen en hommels rondvliegen, het pesticidengebruik is bijna helemaal weg. De vraag is alleen: moet alles per se grondgebonden zijn, of mag het ook op een substraat? En mag een kasgasgestookt zijn? Hoever wil je gaan met dit experiment?'
We laten het nog even in het midden. Biologisch is biologisch, bovendien: kassen zijn bepaald geen sieraad voor het landschap. Anderzijds: er moeten compromissen mogelijk zijn.
Eerst maar de gevolgen voor de veestapel. Als de beesten de ruimte moeten krijgen op het huidige landbouwareaal en als de import van veevoer tot een minimum wordt beperkt, dan zullen er heel wat verdwijnen. Met een flinke slag om de arm komen Van Bruchem en Van Meijl uit op 60 procent minder runderen, 80 procent minder kippen en zelfs 90 procent minder varkens. Van Meijl: `Uit biologisch oogpunt is de productie van varkensvlees inefficiënt. Voor iedere kilo vlees heb je zeker twee, drie kilo aan grondstoffen nodig.'
De consumptie van varkensvlees zal dus afnemen, al is tweederde nu bestemd voor de export. Rundvlees blijft er voldoende, evenals melk en melkproducten. Er zal een verschuiving optreden naar het telen en de consumptie van groenten en granen.
Van Bruchem vermoedt dat de totale vleesconsumptie zal terugvallen tot het niveau van 1980: ongeveer 70 kilo per hoofd van de bevolking. Ter vergelijking: in 1950 aten we 35 kilo per hoofd, in 2001 85 kilo. De export valt nagenoeg weg, de productie zakt terug met 30 tot 40 procent, de prijzen zullen evenredig stijgen, wat volgens Van Bruchem en Van Meijl zou betekenen dat we in plaats van 12 procent ongeveer 16 procent van ons inkomen aan voedsel gaan besteden. `Dat scheelt twee dagen vakantie per jaar', relativeert Van Bruchem. `In 1970 gaf een gemiddeld gezin in Nederland nog dertig procent uit aan voedsel. We zouden hiermee terugvallen op het niveau van 1985.'
Het aandeel van de landbouwsector in de economie zal ongeveer halveren, dat wel. `Maar wat dan nog, zegt Van Bruchem, `dan missen we 3 procent van het nationaal inkomen. Dat is de groei van anderhalf jaar.'
Er staat veel `welzijnswinst' tegenover. Cees van Bruchem: 'Biodiversiteit, landschap, rust, ruimte, minder stress, minder files, minder milieuvervuiling. Maar ook andere economische activiteiten. Ik zou het nog niet zo gek vinden als we deze richting op gingen.'

Toch wringt er het nodige aan ons model, vinden ook de twee landbouweconomen. Het is stringent, erg stringent. Ons voedselpakket wordt schraler. De biologische landbouw kan meer leveren dan we misschien denken (het teeltplan van een beetje biologische boerderij bevat al gauw vijftig verschillende groenten en vruchten, ook rucola en knoflook) en we hoeven de winter heus niet door te komen op winterwortels en kool, maar wel zijn producten als aardbeien en tomaten bijna alleen nog beschikbaar in het seizoen.
Dat is een logisch gevolg van ons model, maar de vraag is of het importverbod zich ook moet uitstrekken tot producten die nu uüberhaupt niet in Nederland worden geteeld, zoals sinaasappels, kiwi's, mango's, avocado's en andere exotische vruchten. Dan hebben we het nog niet over koffie, cacao en tabak. We willen wel de lusten, maar niet teveel lasten.
Een volledig importverbod druist niet alleen in tegen de internationale handelsregels, het is onrealistisch en ook uit economisch oogpunt ongewenst. Er zal een compromis gevonden moeten worden, waarbij import en export mogelijk is zonder dat het ecologische aanbod in de winkel wordt weggeconcurreerd. Van Bruchem geeft alvast een aanzet. `Je zult er niet omheen kunnen je markt te beschermen door subsidies, of juist door heffingen en milieubelastingen. Om te beginnen zou er eindelijk eens een flinke heffing op kerosine moeten komen.'
Niemand beter geschikt om tegengas te geven dan Peter Smeets van het Wageningse onderzoeksbureau Alterra. Smeets is een pleitbezorger van wat in de media de `varkensflat' is gaan heten, een omstreden, maar door deskundigen geroemd plan voor een agro-productiecomplex, een soort gemengd bedrijf, maar dan in etages. Een realistisch alternatief voor het `dromen van Arcadië', aldus Smeets.
Hij prikt graag een aantal mythes door. Bijvoorbeeld aan de hand van de tractor. Een trekker fabriceren, zegt Smeets, kost ook energie. `Dat moet je meetellen.' Daarmee komt hij op een volgend punt. `Als je de trekker wel toestaat, maar je mag niet met een bulkcarrier over zee varen, dan maak je een rare tegenstelling. De Deense varkenshouderij, waar de boeren het graan voor hun varkens uit de directe omgeving halen, is wat betreft het fossiele energiegebruik even duur uit als de Nederlandse varkenshouderij die ongeveer een gelijkwaardige hoeveelheid voedingstoffen per bulkcarrier laat aanvoeren. Het laatste wat je dus omwille van de duurzaamheid moet afschaffen is dat hele grote zeeschip dat met een relatief klein motortje 22.0000 ton veevoer over de oceaan brengt. Ik zou eerder de trekker afschaffen.'

Nog zo'n mythe, aldus Smeets: de zogeheten voetafdrukgedachte, de aanname dat de Nederlandse landbouw buiten ons land vijf keer zoveel grond gebruikt en verpest dan in Nederland zelf. `Tweederde van onze landbouwproductie gaat het land weer uit. De juiste verhouding is dus 5 op 8. Daarnaast: als Nederland ophoudt met het importeren van sojaresten, citruspulp en raapzaadresten om het hier aan de varkens te voeren, dan gaan ze die resten daar weer verbranden, zoals ze vroeger deden.'
Wat Smeets maar wil zeggen: De intensieve veehouderij is een mondiaal georganiseerde afvalverwerking. Een heel efficiënt systeem. En de intensieve veehouderij is in Europa altijd dichtbij de grote havens gevestigd; op die manier kunnen ze de mondiale afvalstromen naar zich toehalen. Heel logisch dus dat Nederland een grote intensieve veehouderij heeft.
Met grootschaligheid is niets mis, aldus Smeets, die vermoedt dat de toestand van de kippen, de varkens en het milieu er in de wereld per saldo op achteruit zal gaan als Nederland kiest voor een volstrekt biologische productiewijze. `Bijna nergens is het met het dierenwelzijn zo goed gesteld als in Nederland. Ik zeg altijd: als het aan de varkens lag, kwamen ze bij ons in de flat wonen. En als wij er mee stoppen, dan zullen ze elders de productie overnemen, met alle gevolgen van dien.'
Smeets ziet de oplossing voor milieuproblemen eerder in 'precisielandbouw'. `Met het kunstmestgebruik zijn we doorgeschoten. En ook de distributie kan veel efficiënter en schoner. Maar dat zijn problemen die met technische middelen, kennis en intelligentie opgelost kunnen worden.'
We geven ons niet zomaar gewonnen. Waarom zou de situatie verslechteren al onze landbouw biologisch wordt, vragen we ons af. Alsof in omringende landen niet dezelfde discussie speelt? En als wij een landbouw willen met varkens, kippen en koeien die buiten kunnen lopen, dan moeten we daar toch het model op aanpassen. In Utrecht, bij het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM), krijgen we ondersteuning. `Een wel erg mooie voorstelling van zaken van Smeets', zegt Peter Leendertse, die zich bij het onderzoeks- en adviescentrum bezig houdt met gewasbescherming. `Als je de schaal maar groot genoeg maakt kun je alles wat
krom is recht praten. Maar we moeten even terug naar het uitgangspunt: zo min mogelijk slepen met alles, je eigen bodem goed benutten en daar duurzaam mee omgaan.'
Juist ja, daar waren we gebleven. Met Leendertse en zijn collega's Erik Hees en Natasja Oerlemans proberen we ons model te perfectioneren. Het probleem zal uiteindelijk niet liggen aan de productiekant, maar aan de consumentenkant: hoe brengen we onze volledig biologische landbouwproductie aan de man/vrouw, zonder de import van goedkopere, niet-ecologische producten te verbieden? Een volledig antwoord bestaat niet, maar Van Hees en Oerlemans zoeken het vooral in milieuheffingen.

Oerlemans: `Je moet het niet met subsidies doen, want dat staat zo hulpgeverig. Maar met milieuheffingen op gangbare of geïmporteerde producten kun je heel ver komen. Het doel is uiteindelijk dat ecologische producten voor de consument niet duurder zijn dan gangbare producten.' Dat het transport dan veel duurder wordt, daar is iedereen het over eens. Dat het schandalig is dat er nog geen belasting op kerosine zit, in die stelling kon ook Peter Smeets zich vinden.
Open einden blijven er genoeg. Wat zal de rol van de supermarkten zijn, en de houding van de verwerkers van primaire landbouwproducten? En hoe voorkom je dat consumenten massaal in Duitsland en België hun dan goedkopere boodschappen gaat doen? Het model zou sowieso beter werken als de Noordwest-Europese landen zouden samenwerken, menen Van Hees en Oerlemans, al is het maar vanwege de beschikbaarheid van grondstoffen als graan.
Oerlemans heeft nog een idee. `Ik heb onderzoek gedaan naar een biologische boerderij bij Deventer, De Oosterwaarde. Een mooi gemengd bedrijf waarin meer dan tweehonderd mensen aandelen hebben. Ze betalen jaarlijks een bedrag en krijgen daarvoor wekelijks de seizoensgebonden producten van de boerderij. Een dergelijk systeem zou je in heel Nederland kunnen invoeren. Mensen zijn daarnaast vrij om nog te kopen wat ze willen.'
Een mooi idee, al moeten we een licht fatalistisch gevoel over de uitvoerbaarheid van dit idyllische model onderdrukken. Maar de afspraak was: we laten ons niet weerhouden door de weerbarstige praktijk en de bestaande wetten. Dus bestaat die biologische landbouw op een dag gewoon.
En dan dienen zich nieuwe dilemma's aan. Dilemma's als op De Oosterwaarde. Daar lopen drie varkens rond, Knir, Knar en Knor. Ze zijn de lievelingen van de aandeelhouders. Sommigen onder hen wilden niet dat de varkens in november, slachtmaand, geslacht zouden worden. Niet deze varkens. Een gezonde bedrijfsvoering vereiste dat het toch gebeurde.

Caspar Janssen -Volkskrant -29 november 2003

Egypte - Onbespoten groenten uit de woestijn

Oproep aan consument:
koop meer biologisch vlees!

Onderzoek bevestigt:
volwaardige biovoeding biedt meer

Groeicijfers biologische landbouw

Biologische en duurzame vleeskuikenbedrijven
 beter voor voedselveiligheid

De nitraatgehaltes in biogroenten zijn significant lager.

Wereld - Omzet biologische producten in 2005
naar 30 miljard euro

Een dieronwaardig bestaan....